Najnowsze wymagania w obszarze pozyskiwania dofinansowania z funduszy unijnych wprowadzają dwie nowe, obowiązkowe oceny w projektach zgłaszanych po granty – zasadę „nie czyń poważnych szkód” środowisku (ang. do no significant harm, skr. DNSH) oraz weryfikację infrastruktury pod względem wpływu na klimat (ang. climate proofing). W poniższym artykule przybliżamy motywację wprowadzenia nowych wytycznych, ich zakres oraz wymagania związane z tymi procesami.
Zgodnie z raportem międzynarodowego zespołu ds. zmian klimatu (ang. The Intergovernmental Panel on Climate Change, dalej: IPCC) antropogeniczny wzrost temperatury występuje obecnie w tempie pomiędzy 0,1°C a 0,3°C na dekadę, co oznacza, że nasza planeta będzie ulegała dalszemu ociepleniu, wpływając na zmianę warunków klimatycznych. Dostosowanie się do tych zmian klimatycznych jest kluczowe dla wszystkich aspektów życia. Infrastruktura techniczna, którą projektujemy oraz budujemy dzisiaj, pozostanie w użyciu przez co najmniej następne 50 lat. Dlatego kluczową kwestią staje się dążenie do zapewnienia jej odporności na przyszłe warunki klimatyczne, a także przyczynienia się do osiągniecia neutralności klimatycznej. Planowany wpływ infrastruktury w niwelowaniu oraz dostosowywaniu się do zmian klimatycznych jest analizowany poprzez ocenę wpływu na klimat (climate proofing).
Rozważając konsekwencje zmian klimatycznych, nie możemy jednak pomijać innych kwestii związanych z ochroną środowiska, takich jak zasoby wodne, bioróżnorodność, zanieczyszczenie środowiska itp. Obecnie niewystarczające jest, że projekt korzystnie wpływa jedynie na wybrane kategorie środowiskowe. Wręcz koniecznym jest, aby nie powodował on szkód w jakimkolwiek aspekcie środowiska naturalnego. Zapewnienie tego dokonuje się właśnie poprzez ocenę DNSH.
Climate proofing to proces, którego celem jest ocena, czy planowany projekt infrastrukturalny przyczyni się do łagodzenia skutków zmian klimatycznych (tj. redukcji emisji gazów cieplarnianych) oraz czy będzie odporny na ewentualne zmiany klimatyczne, które mogą wystąpić w ciągu jego eksploatacji (tj. adaptacja na zmiany klimatu). W tym kontekście nazwa infrastruktura odnosi się do szerokiego pojęcia, obejmującego budynki, infrastrukturę sieciową oraz inne aktywa fizyczne itp.
Komisja Europejska opublikowała specjalne wytyczne dla tego procesu: „Techniczne wytyczne dotyczące klimatycznej ochrony infrastruktury w latach 2021-2027”, które dzielą ocenę na dwa filary: przyczynianie się do neutralności klimatycznej (redukcja zmian klimatycznych) oraz do odporności klimatycznej (adaptacja do zmian klimatu). Ponadto oba filary zostały podzielone na dwa etapy: analizę wstępną oraz szczegółową.
Podczas gdy ocena climate proofing jest istotna dla projektów infrastrukturalnych, uwzględniając łagodzenie oraz adaptację do skutków zmian klimatu, ocena DNSH jest stosowana w szerszym zakresie projektów i obejmuje sześć głównych celów środowiskowych, takich jak:
Kryteria te wynikają bezpośrednio z Rozporządzenia w sprawie Taksonomii z 2020 r., przyjętego przez Unię Europejską w celu promowania inwestycji sektora prywatnego w zrównoważone projekty. Zgodnie z technicznymi rekomendacjami ocena ta składa się z dwóch kroków i wymaga rozważenia tematów środowiskowych w ramach projektu. Projekt zostanie oceniony zgodnie z zasadą DNSH tylko wtedy, gdy ocena merytoryczna wykaże, że nie ma on istotnego niekorzystnego wpływu na żaden z celów środowiskowych.
Jeśli chcesz poznać szczegóły omawianych zagadnień lub potrzebujesz pomocy przy przeprowadzeniu ocen – skontaktuj się z nami. Nasi eksperci wyspecjalizowani w zrównoważonym rozwoju mają cenne doświadczenie w przeprowadzaniu ocen zgodności z zasadą DNSH oraz climate proofing.
Daniel Satoła
Suistainability Expert
[email protected]
