Agnieszka Majer
Starszy Konsultant
Zespół zarządzania projektami CIVITTA Polska
Doczekaliśmy się! Po wielu miesiącach prac w końcu został opublikowany harmonogram naborów realizowanych w programie Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki na 2023 rok. A to oznacza, że nowa perspektywa finansowa w końcu nabiera tempa. Co ważne, niesie również ze sobą pewne zmiany. Dziś poruszymy temat dotacji warunkowej – czym jest ten tajemniczy mechanizm oraz dlaczego duże przedsiębiorstwa powinny o nim wiedzieć? Zapraszam do lektury!
Tytułem wstępu zacznijmy jednak od krótkiego wprowadzenia. Główną zmianą w założeniach programu FENG jest realizacja projektów modułowych. Oznacza to, że w ramach FENG będzie można sfinansować moduły obejmujące działania badawczo-rozwojowe i wdrożenie innowacji oraz jeden lub kilka z modułów fakultatywnych. Zakresy prac będzie można wybrać spośród modułów obejmujących infrastrukturę B+R, internacjonalizację i współpracę międzynarodową, cyfryzację, zazielenienie przedsiębiorstw czy kompetencje (więcej o modułach TUTAJ).
Moduły dotyczące prac B+R oraz wybranych modułów fakultatywnych finansowane będą w formie dotacji i co ważne – to założenie dotyczy wszystkich wielkości przedsiębiorstw. Wyjątek będzie stanowić moduł wdrożenie wyników prac B+R, który będzie finansowany w formie dotacji warunkowej. Oznacza to, że część wsparcia (min. 50%) będzie miała charakter zwrotny, a przedsiębiorcy zwracać je będą w zależności od uzyskanych efektów (tj. przychodów uzyskanych w wyniku realizacji projektu). Należy zwrócić uwagę, że taka forma stanowić będzie ogromną szansę dla dużych przedsiębiorstw. Pamiętajmy, że w poprzedniej perspektywie finansowej (2014-2020) duże firmy zostały całkowicie wyłączone z możliwości finansowania projektów o charakterze wdrożeniowym.
Oczywiście, że tak! Należy zwrócić uwagę, że docelowo Komisja Europejska coraz częściej będzie oferować wsparcie w ramach instrumentów zwrotnych, odchodząc od typowych bezzwrotnych dotacji, wciąż tak mało popularnych w naszym kraju. Dlaczego? Ponieważ wdrożenia efektów projektów opartych o finansowanie zwrotne to mniejsza skłonność do ryzyka. Przedsiębiorcy staną przed koniecznością bardziej szczegółowego przeanalizowania potencjału zwrotu z inwestycji. Ponadto środki zwrotne ponownie wrócą do puli, co pozwoli na wsparcie większej grupy beneficjentów.
Należy podkreślić, że w przypadku opisanej dotacji warunkowej w instrumencie FENG, warunki zwrotu dotacji zostaną oparte o wskaźnik przychodowy, co wydaje się być bardzo rozsądnym podejściem. Można uznać, że realne przychody są obiektywną i mierzalną formą miary sukcesu zrealizowanego projektu. Ponadto wskaźnik zwrotu dotacji warunkowej, na podstawie którego wyliczana będzie wymagana kwota zwrotu, oparty będzie na zasadzie – im wyższe przychody, tym niższy zwrot. Osiągnięcie odpowiednio wysokiego poziomu przychodów może pośrednio świadczyć o tym, że wdrożona w ramach projektu innowacja została oceniona przez rynek jako potrzebna i wartościowa, a zatem – realizacja projektu była zasadna.
Poza tym wprowadzenie mechanizmu dotacji warunkowej w obszarze prac wdrożeniowych stanowi znaczący ukłon w kierunku dużych przedsiębiorstw, dając im możliwość wdrożenia efektów prac projektowych w ramach realizowanych projektów, nie opierając tych działań jedynie na środkach własnych beneficjanta.
Na koniec przyjrzyjmy się najważniejszym zasadom, jakie mają obowiązywać, ważnych z punktu widzenia beneficjenta.
Nowa perspektywa finansowa niesie ze sobą sporo zmian, a także propozycji nowych form projektów (jak projekty modułowe) oraz form finansowania (jak dotacja warunkowa). Czy jest to zmiana na lepsze zapewne przekonamy się już wkrótce wraz z rozpoczęciem realizacji projektów, które otrzymają dofinansowanie w ogłoszonym już naborze w ramach Ścieżki SMART (tj. w ramach Funduszu Europejskiego dla Nowoczesnej Gospodarki, Priorytet I. Wsparcie dla przedsiębiorców, działanie Ścieżka SMART). Ze swojej strony gorąco zachęcam do aplikowania!