Ada Dudkiewicz
Senior Consultant
Zespół zarządzania projektami CIVITTA Polska
W okresie programowania na lata 2021-2027 dla programów finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Społecznego Plus zrezygnowano z obowiązku sporządzania sprawozdań rocznych z wdrażania programu, czyli tzw. annual implementation reports. W ich miejsce zostały wprowadzone elektroniczne raporty na temat postępów w programach.
Państwo lub instytucja zarządzająca jest zobowiązana do przekazania takich raportów do Komisji Europejskiej pięć razy w ciągu roku w formie elektronicznej. Dodatkowo będą również organizowane coroczne spotkania, czyli tzw. annual review meetings, organizowane przez państwa członkowskie. Każde spotkanie musi zostać poprzedzone przesłaniem zaktualizowanych danych dotyczących postępów w realizacji programu. Na tej podstawie Komisja Europejska będzie weryfikować poziom wykonania założeń i identyfikować ewentualne problemy we wdrażaniu programów.
W przypadku wystąpienia takich trudności państwa członkowskie będą zobowiązane w terminie trzech miesięcy do przekazania informacji na temat podjętych środków zaradczych. Ponadto, do 15 lutego 2031 r. instytucja zarządzająca będzie zobowiązana przekazać końcowe sprawozdanie z wykonania programu. Komisja Europejska następnie dokona jego analizy i w ciągu maksymalnie pięciu miesięcy będzie mogła przedstawić swoje uwagi. W ciągu dwóch miesięcy od ich otrzymania instytucja może się do nich ustosunkować i przedstawić informacje o podjętych działaniach. Po otrzymaniu kompletu niezbędnych informacji Komisja Europejska w terminie dwóch miesięcy zaakceptuje sprawozdanie, a w ostatnim kroku instytucja zarządzająca opublikuje końcowe sprawozdanie z wykonania na stronie internetowej programu.
W przedstawionej ścieżce monitoringu postępów szczególną uwagę zwraca nowe rozwiązanie, czyli częstsze i regularne raporty, zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do rozporządzenia ogólnego. Dane w raporcie obejmują m.in. wysokość kosztu kwalifikowalnego, wkładu z funduszy i łącznych wydatków kwalifikowalnych zadeklarowanych instytucji zarządzającej przez beneficjentów, wartości wskaźników produktu i wskaźników rezultatu dla wybranych operacji oraz wartości osiągniętych w wyniku wdrożenia operacji.
Konieczność bieżącego monitorowania wyżej wskazanych wartości powinna wymusić na instytucjach prowadzenie właściwych podsumowań i statystyk. Wydaje się, że w tym celu niezbędne jest regularne weryfikowanie danych finansowych przedkładanych przez beneficjentów we wnioskach o płatność, a także analiza zgłaszanych problemów i trudności. W tym kontekście zastanawia, czy zintensyfikowana praca w tym zakresie przełoży się na odpowiednią dbałość opiekunów o projekty. Wydaje się, że obowiązek gromadzenia wymaganych danych będzie spoczywał właśnie na opiekunach projektów, co w konsekwencji powinno przełożyć się na częstsze i bardziej pogłębione analizy sytuacji w poszczególnych projektach unijnych oraz łączyć się z aktywnym reagowaniem na potrzeby beneficjentów w zakresie realizacji projektów współfinansowanych ze środków UE.
